
Αμέλεια
Το αστικό αδίκημα της αμέλειας, κωδικοποιείται στο άρθρο 51 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148, και συνίσταται στην ζημιογόνα παράβαση καθήκοντος επιμέλειας. Το καθήκον επιμέλειας ορίζεται με βάση την επιμέλεια που θα επεδείκνυε ο μέσος συνετός άνθρωπος για να αποφύγει να προκαλέσει ζημία στον πλησίον του υπό τις δοσμένες συνθήκες.
Χρειάζεται δηλαδή η στοιχειοθέτηση καθήκοντος επιμέλειας, η παραβίαση του με πράξη ή παράλειψη που υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης δεν θα τελούσε ο μέσος λογικός και συνετός άνθρωπος και η πρόκληση ζημιάς εξαιτίας της πράξης ή παράλειψης αυτής.
Επίσης, για να μπορέσει ζημιά απόρροια της αμελής πράξη ή παράλειψης να είναι ανακτήσιμη, πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των δύο. Όταν η αιτιώδης συνάφεια υπάρχει, η ζημιά είναι κατά κανόνα ανακτήσιμη, νοουμένου ότι δεν είναι αφ΄ενός υπερβολικά απομακρυσμένη από την αμελή πράξη και αφ΄ετέρου μη προβλέψιμη συνέπεια της επιδεικνυόμενης αμέλειας.
1
Τροχαία Δυστυχήματα/Οδική Αμέλεια
Ο κάθε οδηγός ως χρήστης του οδικού δικτύου έχει καθήκον επιμέλειας ώστε οι πράξεις ή παραλείψεις του να μην προκαλέσουν ζημιά στους άλλους χρήστες του οδικού δικτύου.
Το καθήκον αυτό είναι απρόσωπο και προσδιορίζεται αντικειμενικά και οφείλετε σε κάθε τρίτο, που, κατά λογική πρόβλεψη μπορεί να επηρεαστεί από τις πράξεις/παραλήψεις του. Έχει να κάνει με την δυνατότητα πρόβλεψης του κινδύνου.
Όταν η πιθανότητα δημιουργίας κινδύνου στο δρόμο είναι ευλόγως εμφανής, τότε η παράλειψη λήψης μέτρου προφύλαξης συνιστά αμέλεια.
Οι παράμετροι του αντικειμενικού κριτηρίου της αμέλειας οροθετούνται από τη συμπεριφορά ενός συνετού και σώφρονα και όχι του τέλειου οδηγού.
Η πρόβλεψη συναρτάται με τις κοινές εμπειρίες και τη λογική Ένας οδηγός έχει καθήκον τήρησης της δέουσας παρατηρητικότητας πάντοτε και κάτω από όλες τις περιστάσεις Η αμέλεια είναι συνυφασμένη με το χρόνο, τόπο και άλλες συνθήκες και παράλειψη να δει κανείς ότι είναι απλά ορατό αποτελεί αμέλεια.
2
Ευθύνη Κάτοχου Ακίνητης Ιδιοκτησίας
Στον κάτοχο ακίνητης ιδιοκτησίας αναγνωρίζεται καθήκον επιμέλειας για τον λόγο ότι αυτός έχει τον έλεγχο και την άμεση επίβλεψή του. Αυτός περαιτέρω έχει εξουσία να επιτρέπει ή να απαγορεύει την είσοδο σ' αυτό. Η ευθύνη βασίζεται στην κατοχή και τον έλεγχο.
Ο νόμος αναγνωρίζει διαφορετική ευθύνη στον κάτοχο ακίνητης ιδιοκτησίας σε σχέση με 2 κατηγορίες προσώπων που εισέρχονται και βρίσκονται σε ακίνητο με την άδειά του:
-
Τους προσκεκλημένους
-
τους απλούς αδειούχους
Ο κάτοχος έχει δύο καθήκοντα:
-
Για τη στατική κατάσταση των πραγμάτων και
-
για τη λειτουργία της δραστηριότητας ή επιχείρησής του.
Προσκεκλημένος
Eίναι τo πρόσωπο που βρίσκεται στο υποστατικό με πρόσκληση του κατόχου, από το οποίο ο κάτοχος έχει κάποιο κοινό χρηματικό ή υλικό συμφέρον με τον προσκεκλημένο. Η πρόσκληση είναι η παράκληση εισόδου στο υποστατικό για την διεκπεραίωση των σκοπών της επιχείρησης του κατόχου. Η πρόσκληση δυνατό να είναι γραπτή, προφορική, εξυπακουόμενη ή με συμπεριφορά.
Όσο αφορά την στατική κατάσταση του υποστατικού έχει υποχρέωση να εμποδίσει την ζημιά που δυνατόν να προκαλέσει ένας ασυνήθιστος κίνδυνος τον οποίο γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει. Έχει υποχρέωση να γνωρίζει εκείνο που ένας λογικός άνθρωπος γνωρίζει ή θεωρείται ότι γνωρίζει.
Όσο αφορά τις δραστηριότητες του κατόχου εντός του υποστατικού, αυτός έχει καθήκον να λάβει λογικά μέτρα να μην υποστεί ζημιά οποιοσδήποτε που είναι νόμιμα εκεί, ανεξάρτητα εάν είναι προσκεκλημένος ή αδειούχος, έστω και αν η πιθανότητα εκδηλώσεως του κινδύνου ήταν μικρή (slight) δεν απαλλάττει τον κάτοχο των υποστατικών από τη λήψη προστατευτικών μέτρων εφόσο ο κίνδυνος είναι προβλεπτός και ο κάτοχος τον γνώριζε.
Αδειούχος
Όσο αφορά την στατική κατάσταση του υποστατικού το καθήκον περιορίζεται σε σχέση με απλό αδειούχο, αφού ο κάτοχος έχει καθήκον προειδοποίησης για κάθε κρυμμένο ή λανθάνοντα κίνδυνο τον οποίο γνωρίζει, ή κατά τεκμήριο πρέπει να θεωρηθεί ότι γνωρίζει.
Παράνομος Επεμβασίας
Είναι το πρόσωπο που εισέρχεται στην ακίνητη ιδιοκτησία χωρίς προηγούμενη πρόσκληση ή άδεια, και ενάντια της θέλησης του κατόχου. Είναι νομολογιακά αναγνωρισμένο ότι ο κάτοχος γης φέρει ευθύνη έναντι προσώπων που επεμβαίνουν σε γη που τελεί υπό την κατοχή του, ακόμη και ζώων. Τούτο γιατί ο κοινός ανθρωπισμός και η αλληλεγγύη προς τον πλησίον, επιβάλλουν καθήκον στον κάτοχο να λαμβάνει προστατευτικά μέτρα για τυχόν ζημιές που μπορεί να προκληθούν και σε πρόσωπα που κατά λογική πρόβλεψη μπορεί να επέμβουν στη γη του.
H εκπλήρωση του καθήκοντος προς τρίτους εξαρτάται από τη γνώση και τα μέσα που διαθέτει ο κάτοχος για παρεμπόδιση πρόκλησης τέτοιας ζημιάς.
Το καθήκον για λήψη μέτρων για την προστασία επεμβασία προκύπτει οποτεδήποτε η πιθανότητα επέμβασης στην γή είναι ουσιαστική.
Το καθήκον επαυξάνεται κατ' αναλογία προς τον κίνδυνο ο οποίος υπάρχει για πρόκληση ζημιάς σε πρόσωπα που πιθανό να εισέλθουν στη γη. Όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος, ανάλογα επαυξάνεται και το καθήκον για τη λήψη προστατευτικών μέτρων.
O προσδιορισμός δε του καθήκοντος, δεν είναι ανεξάρτητος από τους λόγους για τους οποίους γίνεται η επέμβαση. Άλλο είναι το καθήκον προς πρόσωπα τα οποία επεμβαίνουν για να εγκληματήσουν, και άλλο προς παιδιά που εισέρχονται στη γη του κατόχου για να παίξουν.
3
Ευθύνη Εργοδότη
Ο εργοδότης έχει καθήκον προς εκείνους που εργοδοτεί να λάβει εκείνα τα λογικά μέτρα και την φροντίδα για την ασφάλεια τους, που υπαγορεύουν οι περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Το καθήκον του εργοδότη είναι μεγαλύτερο από αυτό του κάτοχου ακίνητης ιδιοκτησίας και του προσκεκλημένου του. Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να λαμβάνει υπόψη τη λογική ασφάλεια των προσώπων που εργοδοτεί και την ανάγκη αποφυγής προβλεπτών κινδύνων.
Ένα άλλο μέρος του ευρύτερου καθήκοντος που έχει ο εργοδότης είναι να εφαρμόσει ασφαλές σύστημα διεξαγωγής της εργασίας. Ένα σύστημα εργασίας δεν είναι ασφαλές αν δεν προστατεύει ικανοποιητικά τα πρόσωπα που εργοδοτούνται από κάποιο συγκεκριμένο κίνδυνο που μπορεί λογικά να προβλεφθεί και ο οποίος μπορεί να αντιμετωπιστεί με προστατευτικά μέτρα των οποίων η λύση είναι αφ' ενός πρακτικά εφικτή και αφ' ετέρου η δαπάνη που συνεπάγεται δεν είναι εντελώς δυσανάλογη προς το είδος και το μέγεθος του κινδύνου που στοχεύουν να αποφύγουν.
Μέρος του γενικότερου καθήκοντος του εργοδότη αποτελεί και η υποχρέωσή του να παράσχει και διατηρεί το χώρο της εργασίας ασφαλή, δεν είναι ικανοποιητικές μόνο οι προειδοποιήσεις, ώστε ο χώρος εργασίας να είναι ασφαλής όσο η κοινή λογική και η εύλογη επιμέλεια επιτάσσουν.
Η λογική φροντίδα που πρέπει να επιδείξει ο εργοδότης στην κάθε περίπτωση είναι ερώτημα πραγματικό και όχι νομικό· και το Δικαστήριο μπορεί να λάβει υπόψη του οποιαδήποτε εισήγηση που θα κρίνει με το κριτήριο της κοινής λογικής ότι συνάδει με τις ιδιαίτερες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης
Βεβαίως αν ένας κίνδυνος θεωρείται ως συνήθης κίνδυνος ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος, για τον οποίο δεν ήταν εύλογο για τον εργοδότη να τον μείωση ή εξαλείψει, ο εργοδότης δεν θα είναι υπεύθυνος.
4
Ιατρική Αμέλεια
Ένας γιατρός δεν αναμένεται ότι θα είναι πάντα επιτυχής στο ιατρικό έργο που αναλαμβάνει. Το καθήκον του, όπως όλων των άλλων επαγγελματιών, είναι η άσκηση λογικής φροντίδας και προσοχής.
Ένας γιατρός δεν είναι ένοχος αμέλειας αν ενεργεί σύμφωνα με μια τακτική που είναι αποδεκτή ως ορθή από ένα υπεύθυνο σώμα εξειδικευμένων ιατρικών λειτουργών ανεξάρτητα αν ένα άλλο εξειδικευμένο σώμα διατηρεί διαφορετική άποψη.
Ένας γιατρός που πιστεύει ότι οι πιθανότητες κινδύνου σε μια συγκεκριμένη θεραπεία είναι μηδαμινές, δεν έχει υποχρέωση να τις αποκαλύψει στον ασθενή και
Για να επιτύχει ένας ασθενής σε απαίτηση γιατί να μην του έχει δοθεί προειδοποίηση για τα πιθανά επακόλουθα που μπορεί να προκύψουν θα πρέπει να αποδείξει ότι έστω και αν του δινόταν η προειδοποίηση, δεν θα έδινε τη συγκατάθεση του για τη συγκεκριμένη θεραπεία.
Το ερώτημα όμως αν ένας γιατρός έχει ενεργήσει αμελώς ή όχι κρίνεται από το Δικαστήριο και όχι με βάση την πρακτική που υιοθετείται από ένα εξειδικευμένο ιατρικό σώμα.
Ο ασθενής ο οποίος επιζητά αποζημιώσεις λόγω ιατρικής αμέλειας, θα πρέπει να αποδείξει:
(i) Την ύπαρξη υποχρέωσης επιμέλειας προς τον ασθενή. Προς τούτο ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει την ύπαρξη της σχέσης γιατρού - ασθενή. Ο γιατρός έχει τη νομική υποχρέωση να περιθάλψει ένα ασθενή στο νοσοκομείο ή στην κλινική όπου εργάζεται, αλλά δεν έχει καμιά νομική υποχρέωση να ενεργήσει ως σωτήρας για ένα ξένο που χάνει τις αισθήσεις του σε μια δεξίωση ή τραυματίζεται σε ένα τροχαίο ατύχημα. Εδώ σημειώνεται η νομική υποχρέωση σε αντίθεση με την ηθική.
(ii) Αμελή πράξη ή παράλειψη εκ μέρους του γιατρού. Ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει ότι ο γιατρός έχει παραβιάσει το καθήκον του να είναι επιμελής, παρουσιάζοντας μαρτυρία ότι οι ενέργειες του γιατρού ήταν κατώτερες από ό,τι θεωρούνται ως ικανοποιητικές από τα δικαστήρια.
(iii) Την πρόκληση ζημιάς. Ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει ότι λόγω των ενεργειών του γιατρού η υγεία του έχει χειροτερεύσει ή ότι έχει υποστεί κάποια άλλη συγκεκριμένη ζημιά.
